Poznawanie tańczącego słonia. Współczesne badania performatywne

W dn. 22-28.11.2021, w przestrzeniach w pałacyku przy ul. Skłodowskiej-Curie 11 realizowany będzie program Teatru Nowszego oraz Uniwersytetu Łódzkiego pt. „Poznawanie tańczącego słonia. Współczesne badanie performatywne”. Składa się on z trzech części: wystawy „Praktyka pracy i miejsce pracy”, zewnętrznej instalacji „Medoda i narzędzie” oraz weekendu działań i pokazów performatywnych.

Idea programu odnosi się do staroindyjskiej przypowieści o sześciu mężczyznach, którzy natknęli się na słonia. Każdy z nich był osobą niewidomą. Jeden z nich złapał za ogon, kolejni odbili się od twardej skóry nogi lub dotknęli obszernego ucha. Każdy z nich więc inaczej rozpoznawał czym jest słoń: dla pierwszego był on niczym sznur, dla kolejnych był odpowiednio twardym murem lub wielkim wachlarzem. Ustalenia każdego z nich były bezpośrednie i pewne – prawdziwe – a jednak fragmentaryczne. Opowieść ta jest więc alegorią problemu wieloaspektowości rzeczywistości i niemożności jej pełnego poznania.

Przed tymi samymi wyzwaniami stoją także współcześni artyści-badacze i artystki-badaczki. Do tego dla nich słoń – sztuka, społeczność, doświadczenie – jest bytem w ciągłym ruchu. Przemieszcza się, odkrywając każdemu z nas co chwilę inną część siebie i zmuszając nas samych do działania. W tym poznawczym tańcu słoń także poznaje samego/samą siebie co znów zmienia jego stan. Nie oznacza to, że te zwielokrotnione próby poznania prowadzą donikąd. Wręcz przeciwnie, z czasem przedmiot i podmiot badań coraz lepiej rozumieją się, a poprzez interakcję coraz więcej dowiadują się o sobie i świecie.

Współczesne badania performatywne w sposób szczególny dotyczą problemów efemerycznych, przedmiotów, wydarzeń i doświadczeń w procesie, które – podobnie jak słoń – cały czas są w ruchu, nieobojętne na fakt ich poznawania. W tym układzie wszyscy uczestnicy badań są w tej samej chwili osobami obserwującymi i uczestniczącymi w wydarzeniach, podmiotem i przedmiotem swoich dociekań. To utrudnia budowanie teorii, umożliwia jednak badanie poprzez praktyki (ang. practice-as-research), które pozwalają rozwiązywać konkretne problemy i wyzwania naukowe. Tak zbudowany w działaniu know-how z czasem, poprzez refleksję może przekształcić się w abstrakcyjną wiedzę, którą można uogólnić, zapisać i sprawdzić tradycyjnymi metodami.

PROGRAM:

22-26.11.2021 wystawa „Miejsce i praktyka pracy”

Kurator: Tomasz Ciesielski

Wystawa jest odzwierciedleniem miejsc pracy współczesnych artystek-badaczek i artystów-badaczy. Prezentowane będą eksponaty służące do działań w podejmowanych przez nich projektach, będące jednocześnie przedmiotami, z którymi uczestnicy wystawy mogą wejść w interakcję. Każdy element wystawy odsyła do konkretnego autora. Artyści przygotowali opisy swoich praktyk, które jednocześnie są instrukcją lub sugestią podjęcia działania przez gości wystawy. Wszystkiego można dotknąć, a nawet dołączyć do trwających aktualnie projektów badawczo-artystycznych.

Artyści/stki i zespoły prezentujące swoje działania na wystawie: Viola Kuś,  Monika Błaszczak, Izabela Chlewińska, Tomasz Ciesielski, Michał Ratajski, Bartosz Ostrowski, Hanna Raszewska – Kursa.

22-28.11.2021 zewnętrzna instalacja „Metoda i narzędzie”

Artyści-badacze i artystki-badaczki traktują swój warsztat, metody i strategie artystyczne jako narzędzia badawcze, pozwalające im osiągać cele poznawcze obok – często drugorzędnych – celów estetycznych. Katalog takich narzędzi jest z jednej strony nieograniczony, a z drugiej strony dynamicznie modelowany przez aktualne wyzwania społeczne i trendy kulturowe. Metodą i narzędziem będącym tematem instalacji jest wahadło, które można znaleźć w zróżnicowanych, odmiennych w celach i skali projektach niezwiązanych ze sobą artystów. Zlokalizowana na dziedzińcu instalacja przywołuje prace Akrama Khana, Tomasza Ciesielskiego, Martyny Jagodyńskiej i Artura Grabarczyka.

27 – 28. 11. 2021 „Weekend performatywny”

Badania performatywne obejmują interdyscyplinarne działania, dotykające różnych aspektów współczesnej kultury i wyzwań społecznych. Program weekendu performatywnego uwzględnia jedne z najczęściej pojawiających się i aktualnych wątków. Pracownia Kinetograficzna to przykład uzupełniania dyskursu naukowego – silnie teoretycznego – przez praktykę ruchu, która aktualizuje go i rozwija. Uczestniczki i uczestnicy weekendu będą mogli zaobserwować współprowadzone przez Hannę Raszewską-Kursę spotkanie Pracowni, poznając rdzeń jej działalności w sposób bezpośredni. Kolejnym ważnym kontekstem jest transhumanizm i przekraczanie antropocentryzmu nauki, czego przykładem będą warsztaty prowadzone przez Katarzynę Sztarbałę skoncentrowane wokół podmiotowego traktowania roślin. Monika Błaszczak przedstawi w wykładzie performatywnym swoje badania dotyczące relacji ciała ze środowiskiem oraz intymności relacji z nim, otwierając wątki społeczne i tożsamościowe. Te zostaną uzupełnione przez Violę Kuś poprzez jej performance łączący prywatne, subiektywne doświadczenie z fizycznością i wykorzystaniem współczesnej technologii. Widzowie będą mogli obserwować jej działanie jednocześnie śledząc prace jej mózgu obrazowaną na żywo przez system EEG. W podobny sposób granice estetyki, tańca i technologii eksplorują Sandra Frydrysiak z Weroniką Lewandowską w nagradzanym filmie VR „Nightss”, zrealizowanym z udziałem Kai Kołodziejczyk, którego premiera miała miejsce na Sundance Festival. Przez cały weekend będzie można indywidualnie zanurzyć się w wirtualnym świecie wykreowanym przez artystki. Program domyka propozycja warsztatowa Izy Chlewińskiej, która wykorzystuje w swojej pracy obiekty intibag wspierające pogłębianie wrażliwości cielesnej i sensorycznej, a dzięki temu będące jednocześnie narzędziem poznawania naszych emocji i myśli poprzez ciało.

SOBOTA, 27.11.2021:

od 11:00 do 20:30 doświadczenie VR Nightss

Co pół godziny jedna osoba będzie mogła wziąć udział w doświadczeniu.

11:15-12:00  Otwarte spotkanie Warszawskiej Pracowni Kinetograficznej

Warszawska Pracownia Kinetograficzna

Koncepcja: Hanna Raszewska-Kursa

Prowadzenie: Zuzanna Kupidura, Hanna Raszewska-Kursa

Badaczki-performerki: Aleksandra Kleinrok, Zuzanna Kupidura, Anna Opłocka, Hanna Raszewska-Kursa, Katarzyna Skiba, Małgorzata Skoczelas

13:00-15:00  Fitosomatografie: roślinne protokoły troski – warsztat

prowadzenie: Katarzyna Sztarbała

grupa badawcza: Alicja Czyczel, Natalia Oniśk, Katarzyna Sztarbała, Magdalena Zamorska

17:00-18:00 Choreografowanie apokaliptycznego krajobrazu czułości. „Święto Wiosny: Preludium” – wykład performatywny

lecture performance: Monika Błaszczak

19:00-21:00 Umywanie – performance

performance: Viola Kuś

EEG: Krystian Dereziński

NIEDZIELA, 28.11.2021:

od 11:00 do 20:30 doświadczenie VR Nightss

Co pół godziny jedna osoba będzie mogła wziąć udział w doświadczeniu.

11:00 – 12:30 – Czuję inaczej! – warsztat dla małych dzieci i rodziców w przestrzeni sensorycznej

13:00 – 16:00 – otwarta instalacja SZTUKA WIDZENIA SYGNAŁÓW NEURONALNYCH

16.30 – 18:00 – Performans i wykład  „Intibag, czyli jak po raz pierwszy weszłam do worka”